Özet: İktisat sosyolojisi de dahil sosyolojinin pek çok alt çalışma alanının kurucusu olarak zikredilen Weber’in sosyolojinin ampirik bir bilim olmasında önemli bir yeri vardır. Weber’in sosyolojisi akılcılaşma ekseninde mukayeseli uygarlıklar tarihi çalışmalarıyla modernitenin açıklanması ve tarihsel bir gelişme çizgisine yerleştirilmesi çerçevesinde oluşmuştur. Kapitalizmin oluşumu bağlamında iktisadi açıklamalar Weber’in sosyolojisinin büyük ölçüde bir iktisat sosyolojisi olarak şekillenmesine de yol açmıştır. İlk çalışmalarında daha çok tarihçi bir perspektife sahip olan Weber sonraki çalışmalarında modernitenin açıklanması için daha sosyolojik bir zemine kaymıştır. Bu bağlamda Weber’in iktisat sosyolojisi modernitenin ele alınış biçimine göre genişleyen bir ilgiye sahiptir. İlk eserlerinde modernitenin çeşitli yapılarının kökenlerinin açıklanması ile uğraşan Weber 1904 ve 1909’da yaşanan iki kırılma neticesinde gittikçe dünya tarihsel bir açıklama ve temellendirmeye ulaşmak için daha geniş çaplı çalışmalara girişmiştir. Bu tarihten sonra dünya dinlerinin iktisadi etiğine dair yazdıkları Weber’in modernitenin evrensel bir açıklaması peşinde olduğunu göstermektedir. Böylece Weber’in iktisat sosyolojisinin odağında uygarlığı anlamanın anahtarı olarak gördüğü iktisadi zihniyet çözümlemesinin bulunduğu ileri sürülebilir.

Anahtar Kelimeler: Weber, akılcılaşma, zihniyet, iktisat sosyolojisi, uygarlık tarihi, iktisadi etik